معاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی گفت: از ابتدای روی کار آمدن دولت تدبیر و امید تاکنون بیش از ۱۲ میلیارد دلار برای بخش آب و خاک این حوزه در کشور هزینه شده‌است.

به گزارش«سبزینه» به‌نقل از ایرنا، علی‌مراد اکبری در آیین بهره‌برداری از طرح سامانه آبیاری تحت‌فشار ۹۸ هکتاری در اسلام‌آباد هرندی رفسنجان بیان‌کرد: این هزینه‌کرد در بخش آب و خاک کشاورزی کشور بی‌نظیر بوده و با وجود این‌که در چند سال گذشته انباشت خشک‌سالی را داشتیم؛ اما به لحاظ میزان تولید محصولات کشاورزی در کشور مشکل نداشتیم.

وی با اشاره به این‌که بیش از ۱۵ سال با خشک‌سالی دست و پنجه نرم می‌کردیم، افزود: در تولید گندم خودکفا شدیم و در تولید شکر در آستانه خودکفایی هستیم.

اکبری با تصریح این‌که در تولید دانه‌های روغنی از ضریب ۹۵درصد وابستگی به زیر ۸۵ درصد رسیدیم، ادامه‌داد: این نتیجه سرمایه‌گذاری عظیمی است که در کشور اتفاق افتاده.

وی با بیان این‌که در چند سال گذشته دولت برای اجرای آبیاری تحت‌فشار بیش از یک‌میلیارد دلار در کشور سرمایه‌گذاری کرده، خاطرنشان‌کرد: تا سال ۹۲ حدود یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در کشور به سیستم آبیاری تحت‌فشار مجهز شده بود و درحال‌حاضر با توسعه اجرای طرح آبیاری تحت‌فشار مساحت دومیلیون و ۲۵۰ هزار هکتار از اراضی کشور از سیستم آبیاری تحت‌فشار برخوردار است.

معاون وزیر کشاورزی تصریح‌کرد: اجرای سیستم آبیاری تحت‌فشار در کشور موجب صرفه‌جویی سه‌میلیارد مترمکعب آب در کشور شده‌است.

اکبری بیان‌کرد: در پروژه بزرگ خوزستان و ایلام هوشمند‌سازی ۳۵۰ هزارهکتار به دستور مقام معظم رهبری در دستورکار قرار گرفته بود که در دولت تدبیر و امید حدود ۳۰۰ هزار هکتار آن به اتمام رسیده و خیز بسیار خوبی در استان خوزستان متأثر از این پروژه اتفاق افتاده‌است.

وی خاطرنشان‌کرد: این ۳۰۰ هزار هکتار به سیستم‌های مدرن آبیاری مجهز شده که در طول تاریخ چنین اتفاقی نیفتاده‌است.

اکبری اظهار‌کرد: پروژه بزرگ دیگری به مساحت ۴۶ هزار هکتار در سیستان‌وبلوچستان داریم که تقریباً تمام شده و فاز اول آن به‌زودی افتتاح می‌شود و یکی از مدرن‌ترین پروژه‌های آب و خاک کشور است.

وی به اجرای پروژه زهکشی آب‌های شمال‌غرب کشور اشاره کرد و گفت: حدود ۲۲۷ هزار هکتار به‌مدت چهارسال در دست اجرا بود که ۲۰۰ هزار هکتار آن آماده بهره‌برداری است.

این مقام مسئول خروجی اجرای این پروژه‌ها را افزایش راندمان آبیاری از ۳۹ به ۴۵ درصد عنوان و بیان‌کرد: میزان بهره‌وری در کشور نیز از ۹۲ صدم کیلوگرم بر مترمکعب به حدود 4/1 رسیده‌است.

تجهیز ۱۸۰ هزار هکتار اراضی استان کرمان به آبیاری نوین

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان هم گفت: ۱۸۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در این استان به سیستم آبیاری نوین مجهز شده‌اند.

عباس سعیدی اظهارداشت: در سفر ریاست‌جمهوری به استان کرمان یک‌هزار و ۱۳۵ طرح در بخش‌های مختلف کشاورزی این استان مورد بهره‌برداری قرار گرفت. برای اجرای این طرح‌ها اعتباری بالغ‌بر ۵۰۰ میلیارد تومان به کار رفته و برای بیش از دوهزار نفر هم اشتغال‌زایی ایجاد شده‌است.

سعیدی تصریح‌کرد: در استان کرمان تا قبل از سال ۹۲ حدود ۷۳ هزار هکتار اراضی کشاورزی به آبیاری تحت‌فشار مجهز شده بودند که درحال‌حاضر این میزان به ۱۸۰ هزار هکتار افزایش پیدا کرده‌است.

رئیس جهاد کشاورزی استان کرمان افزود: در رفسنجان که ۸۰ هزارهکتار باغ پسته‌ دارد، بیش از پنج‌هزار و ۸۰۰ هکتار از این اراضی تا قبل از سال ۹۲ به سیستم آبیاری تحت‌فشار مجهز شده بودند که درحال‌حاضر این میزان به بیش از ۱۲ هزار هکتار افزایش یافته‌است.

سعیدی در بحث بهره‌وری بیان‌کرد: شش‌هزار مترمکعب آب برای آبیاری یک‌هکتار باغ پسته مصرف می‌کنیم و متوسط ۶۰۰ کیلوگرم محصول برداشت می‌شود؛ درحالی‌که با اجرای سیستم آبیاری تحت‌فشار افزایش محصول نیز دور از انتظار نیست.

رئیس جهاد کشاورزی استان کرمان بیان کرد: شش‌هزار هکتار زمین در استان کرمان زیرکشت گیاهان دارویی است که برای مدیریت منابع آبی استان کشاورزان می‌توانند از تسهیلات بهره‌مند شوند.

وی گفت: طرح آبیاری تحت‌فشار در مساحت ۹۸ هکتار زمین پسته در روستای اسلام‌آباد هرندی رفسنجان اجرا شده که برای این طرح ۱۷ میلیارد ریال هزینه شده‌است.

سعیدی خاطرنشان‌کرد: ۱۰ میلیارد ریال آن بلاعوض دولتی و هفت‌میلیارد ریال آن سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بوده‌است.

برنج یکی از کالاهای استراتژیک است که برای تأمین نیاز مصرف و ذخایر راهبردی هر سال بیش از یک‌میلیون تن از این محصول وارد می‌شود. اما متولیان تولید می‌گویند خودکفایی برنج فقط مختص امسال و به‌خاطر افزایش بارندگی نیست، چون برنامه افزایش تولید و خودکفایی برنج برنامه‌ای پایدار است که در سال‌های بعد ادامه دارد. پاییز در شمال، فصل چرخیدن چرخ شالی‌کوبی‌هاست، شالی‌کارانی که شالی‌هایشان را آورده‌اند به شالی‌کوبی تا گنج رنج‌هایشان را از دل چرخ‌ها و غلطک‌ها برداشت کنند.

بازار سیزده‌پیچ این روز‌ها شلوغ است، مرد جوان که به نظر خریدار می‌آید، دارد با تلفن حرف می‌زند. محور گفت‌وگویش برنج است. از حرف‌هایش دستم می‌آید که نمی‌داند چه برنجی باید بخرد. اسم برنج‌ها را از روی کیسه‌های رنگارنگ می‌خواند و قیمتشان را از پشت گوشی به مادرش یا همسرش که آن سوی خط است، می‌گوید. کمی بعد این‌پا و این‌پا می‌کند و بالاخره نوع برنجی را که می‌خواهد به فروشنده می‌گوید: یک کیسه ۲۰ کیلویی برنج (نام برنج خارجی را نمی‌توان نوشت) بده، لطفاً. فروشنده از میان ده‌ها کیسه برنج که روی هم تلنبار شده‌اند یکی را بلند می‌کند و می‌گوید: برنج خوبی است. پختش راحت است، آب و برنج را بریز داخل دیگ، خودش دم می‌کشد. می‌شود ۱۸۰ هزار تومان.

برنج‌های خارجی با نام‌های ایرانی خودنمایی می‌کنند

راسته بازار برنج‌فروش‌ها حتی در استان‌هایی که قطب تولید برنج هستند، چند سالی است ‌میهمان ناخوانده‌ای دارد. برنج‌های خارجی که از جنوب و شرق آسیا می‌آیند و با نام‌های ایرانی خودنمایی می‌کنند.

محسن، برنج‌فروش ۳۰ ساله ساروی که ۱۰ سالی می‌شود مغازه پدری خود را مدیریت می‌کند، وی می‌گوید: شاید حدود ۲۰ نوع برنج خارجی در بازار وجود دارد. برنج‌هایی که از هند، پاکستان و تایلند می‌آیند و مردم هم به‌خاطر قیمت پایین‌تری که نسبت به برنج‌های داخلی دارند، آن‌ها را می‌خرند. ‌

می‌پرسم پس چرا روی کیسه‌های برنج اسم‌های ایرانی نوشته شده، می‌گوید: هر شرکت که برنج‌های خارجی را وارد می‌کند، یک نام ایرانی هم برای آن‌ها انتخاب می‌کند. شاید برای این‌که تلفظ آن راحت‌تر است یا مردم با آن احساس نزدیکی بیش‌تری می‌کنند. بازار است دیگر حساب و کتاب درست و حسابی ندارد.

می‌پرسم روزانه به‌طور میانگین چقدر برنج داخلی و خارجی می‌فروشی و اقبال با کدام برنج است، می‌گوید: حضور برنج‌های خارجی در بازار‌های شمال نسبت به چند سال قبل کم‌تر شده، اما چه بخواهیم و چه نخواهیم وجود دارند و خریداران خود را هم دارند.

از جوانی که در ابتدای گزارش از او گفتیم و اکنون صاحب یک کیسه برنج خارجی شده‌است، می‌پرسم چرا برنج ایرانی مصرف نمی‌کند، می‌گوید: هر کیلو برنج ایرانی ۱۷ تا ۱۹ هزارتومان است و اگر همه برنج مصرفی مورد نیازم را طارم، دم‌سیاه استخوانی و سنگ طارم در نظر بگیرم، آخرماه دخلم با خرجم جور درنمی‌آید. ‌

او می‌گوید: خودم هم راضی نیستم پولم به جیب خارجی‌ها برود، اما چاره‌ای ندارم برنج‌های خارجی ارزان‌تر است.

چند میلیون تن برکت

مازندران این روز‌ها حسابی بوی برنج می‌دهد، ۱۲۰ هزار برنج‌کار مازندرانی حالا خروار‌ خروار کیسه‌های شالی را بار ماشین می‌کنند و به شالی‌کوبی‌ها می‌برند تا دانه‌های سفید از پوسته زرد شالی جدا و برنج‌های یکدست و خوش عطر راهی بازار شوند.

پاییز در شمال، فصل چرخیدن چرخ شالی‌کوبی‌هاست، شالی‌کارانی که شش‌ماه سال با چکمه و گِل و آب یکی شده بودند؛ حالا شالی‌هایشان را آورده‌اند به شالی‌کوبی تا گنج رنج‌هایشان را از دل چرخ‌ها برداشت کنند.

سالاری یکی از کشاورزان مرکز استان درباره وضعیت برداشت برنج می‌گوید: محصول برنج، امسال به‌خاطر بارش باران و فراوانی آب خیلی خوب و نسبت به پارسال از کیفیت بالاتری هم برخوردار بود، حدود یک‌تن هم بیش‌تر برداشت کردم.

دست‌هایش را به من نشان می‌دهد، به نظر زبر و زمخت می‌آیند، می‌گوید: این دست‌ها از زمستان پارسال در آب و گل بودند. یک‌سال تلاش کردیم تا برنج خوب و باکیفیت روانه سفره‌های ایرانی‌ها شود. مسئولان موقع کاشت و داشت که سری به ما نزدند، دست‌کم اکنون که محصولمان به‌ثمر نشسته از ما حمایت کنند. می‌پرسد برنج‌های داخلی و باکیفیت ما چرا باید در حسرت مشتری بماند و بازار‌ها پر بشود از برنج‌های خارجی؟

محمدی، یکی از شالی‌کوبی‌داران استان که دائم در حال رفت‌و‌آمد و گوشزد کردن کارها به کارگران شالی‌کوبی است، می‌گوید: روزانه ۵۰ تن شالی را به برنج سفید تبدیل می‌کنیم و یک‌ماهی است که به‌علت شلوغی کار، در شالی‌کوبی به‌صورت سه‌شیفت درحال فعالیت هستیم.

او به کیفیت برنج‌ها در کشت امسال هم اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌دلیل مرغوبیت بالای برنج در زمان تبدیل، میزان کم‌تری از برنج‌ها خرد شده و به‌همین دلیل امسال برنج‌های زیادی را به استان‌های تهران، خراسان‌رضوی، اصفهان و فارس ارسال کردیم.

قربان‌نژاد، رئیس اداره برنج جهاد کشاورزی مازندران، درباره میزان برداشت برنج در استان به باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: شالی‌کاران مازندرانی در کشت اول بیش از یک‌میلیون و ۱۸۰ هزار تن برنج برداشت کردند که نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افزایش داشت.

او می‌گوید: ۱۰۵ هزار تن هم پرورش رتون و نشای مجدد داریم و با توجه به پیش‌بینی‌ها بیش از یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار تن شالی امسال از اراضی شالیزاری استان برداشت می‌شود که در دو دهه اخیر یک رکورد خواهد بود.

تا همین چند وقت پیش فکر می‌کردم برنج مشهورترین محصول شمال کشور است و جنوب کشور جایی است که فقط خرما دارد و ماهی، اما اکنون می‌دانم شمال و جنوب کشورمان از یک سرزمین هستند با آب و هوایی متفاوت، اما محصولاتی مشابه، جنوب هم همانند شمال هم ماهی دارد، هم برنج.

چنگلوایی، مدیرکل جهاد کشاورزی خوزستان، نیز می‌گوید: حتی سیل هم نتوانست جلوی قد کشیدن ساقه‌های برنج در جنوب را بگیرد. ‌

او می‌گوید: کل شلتوک تولیدی استان پارسال ۲۵۰ هزار تن و برنج سفید حاصل از آن ۱۲۵ هزار تن بود، اما امسال با توجه به وضعیت مناسب آب برآورد می‌شود شالی‌کاران خوزستانی حدود ۹۰۰ هزار تن شلتوک تولید کنند، یعنی تقریباً چهار برابر پارسال.

وضعیت در گیلان هم همین‌گونه است. شالی‌کاران گیلان که ۴۰ درصد برنج کشور را تأمین می‌کنند، امسال در  بیجار بنه‌های خود کاری کردند، کارستان. اسدی‌پرور، رئیس اداره جهاد کشاورزی شهرستان رشت، درباره افزایش محصول در استان گیلان می‌گوید: شالی‌کاران این خطه هشت‌درصد نسبت به سال قبل افزایش محصول داشتند.

خودکفایی تا اطلاع ثانوی

به آخر گزارش می‌رسیم، همه چیز به‌نظر عالی می‌آید؛ اما نوبت بازی با اعداد و جمع و تفریق است. مرکز آمار ایران می‌گوید هر ایرانی سالانه ۳۵ کیلوگرم برنج مصرف می‌کند و با توجه به جمعیت ۸۳ میلیون نفری کشور (کودکان و کهنسالان هم شامل آن می‌شوند) نیاز مصرفی برنج 9/2 تا سه‌میلیون تن است.

آمار دیگری هم وجود دارد، آمار گمرک کشور که نشان می‌دهد در شش‌ماهه نخست امسال ۹۶۰ هزارتن برنج به ارزش 1/1 میلیارد دلار وارد کشور شده‌ و بالاخره آماری که وزارت جهاد کشاورزی داده‌است، معاون این وزارتخانه اعلام کرد امسال تولید برنج با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب به 9/2 تا سه‌میلیون تن خواهد رسید، درست به اندازه نیاز داخلی.

پس تا این‌جای گزارش و با تکیه بر اعداد و ارقام ما برای نخستین‌بار در تولید برنج خودکفا شدیم. موضوعی که آن را با اکبریان از اعضای با سابقه اتحادیه شالی‌کوبی‌داران استان و کشور در میان می‌گذارم، وی نظر جالبی دارد و می‌گوید: خودکفایی برنج امسال با کمک طبیعت به دست آمده‌است و ابر و باد و باران و خورشید دست به دست هم دادند و برکت را به شمال و جنوب کشورمان آوردند، اما تداوم این خودکفایی نه فقط به شرایط آب و هوایی که به برنامه‌ریزی و حمایت مستمر دولت از کشاورزان نیاز دارد.

 او می‌گوید: این حمایت از زمان کاشت تا برداشت باید باشد و لیستی از کار‌هایی که دولت برای استمرار خودکفایی در تولید برنج باید انجام دهد را می‌گوید از تأمین نهاده‌های کشاورزی با قیمت مناسب گرفته تا نرخ‌گذاری مناسب برنج به‌گونه‌ای که کشاورز توجیه منطقی برای ادامه کشت برنج داشته باشد؛ وگرنه سال آینده دوباره ردپای برنج‌های خارجی را در سرزمین‌های شمالی خواهیم دید.